عفت سامانه جامع عفاف و حجاب
طاهره همیز، از افراد باسابقه در حوزه مطالعه و پژوهش در حیطه زنان، خانواده و تربیت است. وی از جمله دانش آموختگان فقه و حقوق محسوب می‌شود و پژوهش‌های بی‌شماری در حوزه زنان از خود به جا گذاشته است. همین مهم سبب شد تا گفت و گوی ایشان با فصلنامه حجاب در خصوص حضور فعال بانوان محجبه در جامعه را منتشر کنیم.
راه برقراری امنیت برای بانوان محجبه در جامعه و تسهیل حضور آنها در جامعه چیست؟ اجتماع متخصصین در این امر چگونه می‌تواند عفاف و حجاب را عامل حضور مثمر ثمر و امن بانوان قرار دهد؟
به نظر من باید به مقوله عفاف و حجاب، کمی علمی‌تر و دقیق‌تر نگاه کرد و متخصصان ما باید لایه‌های درونی این مسئله را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهند. همان گونه که ما برای تمام نیازهای انسان، قوانین و بهداشت وضع کرده‌ایم برای مسئله عفاف و حجاب نیز باید چنین باشد.
به عنوان مثال، برای نیاز انسان به غذا دو علم قدرتمند تغذیه و بهداشت، راهنما و ابزار مکمی انسان برای پاسخگویی بهتر به این نیاز هستند. اما متأسفانه در مسئله حجاب و عفاف هیچ‌گونه بهداشت قوی و دستورالعمل مفیدی وجود ندارد. میل جنسی انسان نیز نیاز خدادادی است که باید قوانین و بهداشت معینی برای آن تدوین شود. اما چنین قوانینی در جامعه برای کنترل این نیاز انسان وجود ندارد. قوانینی مانند رعایت حجاب را هم که دین در این زمینه برای ما وضع کرده، از آنجا که به طور کامل موشکافی و از نظر منطقی و علمی بررسی و توجیه نشده، به بهانه‌هایی مانند سخت بودن رعایت آنها توسط مخالفین طرد شده است.
در واقع ما باید مقوله حجاب را از یک مسئله صرفاً مذهبی خارج کنیم و برای این موضوع هم علم و دانش تدوین کنیم و هم قوانین خاص آن را با پشتوانه علمی به وجود بیاوریم.
به نظر شما، علاوه بر وظایفی که جامعه در تدوین یک برنامه قانون‌مند در حوزه حجاب و عفاف دارد، وظیفه و نقش خود بانوان در این امر چیست؟ یک بانوی محجبه چه اقداماتی را جهت ترویج حجاب از طریق حضور فعال در جامعه می‌تواند انجام دهد؟
اسلام برای حضور زن در جامعه، عوامل تأمین امنیتی را معرفی کرده است. یکی از این عوامل، حامیان زنان یعنی پدر، همسر و محارم آنها هستند که به عنوان محافظان بانوان باید در جامعه همراه آنها حضور داشته باشند.
عامل دوم، رعایت حجاب است. فرمایش خداوند در آیه ۳۱ سوره مبارکه نور که می‌فرماید: “زنان نباید زینت‌ها خود را جز برای محارم خود آشکار کنند”، در واقع بیانگر همین امر است که زن با رعایت حجاب خود و حضور توأم در جامعه، این هشدار را به خطاکاران هوس باز می‌دهد که من به عنوان یک بانو، محترم و دارای حریم هستم و کسی حق ندارد نگاه سودجویانه به من داشته باشد.
یک زن با آشکار کردن زیبایی‌های خود و با عدم رعایت حجاب، در واقع چراغ سبزی به نامحرم نشان می‌دهد که هر مردی می‌تواند به حریم او نفوذ کند و برای جلوگیری از بروز این معضل، خداوند در قرآن، در سوره احزاب به زنان می‌فرماید که پوشش خود را مانند خیمه‌ای بر سر بیندازید تا شما را به این شکل بشناسند و اذیت نشوید.
رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: ” هر کس عفت پیشگی بورزد خداوند حافظ و نگهبان او است”.
مثال بارز و عینی این روایت، داستان خانم سیده زهرا حسینی در کتاب “دا” است. ایشان در خاطرات خود می‌گویند که در تمام مدت حضورشان در خرمشهر، در انتقال مجروحان، جا‌به‌جایی و دفن شهداء و تمام لحظات اشغال خرمشهر حضور داشتند.
پس در واقع اسلام محدودیتی برای حضور بانوان در زمینه‌های گوناگون ندارد و این خود زنان هستند که باید چارچوب‌های لازم را با رعایت حجاب و در نظر گرفتن امنیتشان، در نظر بگیرند؟
دقیقاً! قانون اسلام «لا ضرر و لا ضرار» است. یعنی نه باید ضرری به تو برسد و نه تو صدمه‌ای به کسی بزنی. وقتی زنی با رعایت رعایت حجاب و عفاف در اجتماع خود حضور پیدا می‌کند به عفت مردان هم صدمه‌ای وارد نمی‌شود و همین امر امنیت لازم را در جامعه برای فعالیت بانوان فراهم می‌کند. می‌توان گفت هر بانوی محجبه، نماینده صفات الهی «الملک القدوس السلام المومن المهیمن العزیز الجبار المتکبر» در زمین است.
زن محجبه در جامعه مانند پادشاهی است که به نامحرمان امر می‌کند وارد حریمش نشوند و به او نگاه نکنند. زن قدوس است، یعنی مظهر قداست و مایه تحسین همگان. او مومن است. یعنی حضور فعال زن محجبه و عفیف در جامعه، تأمین کننده امنیت خود آن بانو، جامعه و مردان آن است.
ادامه گفت و گو: فعالیت‌های اجتماعی بانوان چه نسبتی با حجاب دارد؟
