عفت سامانه جامع عفاف و حجاب
اسنادی از کشف حجاب رضاخانی
واقعه کشف حجاب
۱۷ دی ماه ۱۳۱۴ روزی ننگ و نفرت بار در تاریخ کشورمان می باشد.این روز مصادف با برگزاری مراسم کشف حجاب در کشور به دستور رضاخان می باشد.در این دوره به زن های مسلمان فشار فراوان وارد آمد ولی آن ها حاضر به کشف حجاب به آن صورتی که رضاخان می خواست نشدند. درباره واقعه کشف حجاب اسناد فراوانی وجود دارد و کتاب هایی در این زمینه تدوین شده است یکی از این کتاب ها با نام « واقعه کشف حجاب » از سوی سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی و موسسه پژوهش ومطالعات فرهنگی در ۴۸۴ صفحه منتشر شده است . در این کتاب اسناد فراوانی به چشم می خورد که نمونه هایی از آن را به مناسبت سالگرد واقعه کشف حجاب در ذیل درج می کنیم تا خوانندگان بهره مند شوند.
وزیر کشور : از کشف حجاب فواحش جلوگیری کنید تا حجاب منفور شود
تاریخ ۲۷ آذرماه ۱۳۱۴
وزارت کشور
در تعقیب متحدالمال نمره ۱۴۴۲ لزوما تذکر می دهد اصلاح وضع نسوان و تربیت آنها یکی از مهمترین اصلاحات اجتماعی به شمار می رود. مادامی که نصف جامعه مستور و از برکت علم و تربیت و زندگانی اجتماعی خارج و دور باشد به اصطلاح عوام (ضعیفه ) ناقص العقل بیش نبوده مانع ترقیات و تمدن مملکت خواهند بود.
بنابراین در درجه اول حکام و مامورین دولتی که عهده دار اداره کردن حوزه ماموریت خود می باشند باید به تمام معنی به اهمیت این معنی پی برده خود را آماده و وظیفه دار اجرای این منظور بدانند و با یک عزم راسخی در پیشرفت آن کوشش نمایند. زن جاهل و پرده نشین قادر به حفظ حیثیت و شرافت خود نبوده همیشه دستخوش مردها بوده و نمی تواند کمکی برای عائله و شوهر خود باشد. دائما محتاج به یک قیم و صاحبی خواهد بود. اگر زن تربیت شده و داخل اجتماع باشد بهتر می تواند امور خانوادگی و منافع خود را اداره کند و پشتیبان حقیقی برای مرد خود باشد. برای حصول نتیجه مطلوبه اقدام به این منظور باید بدوا از محیط معارف اقدام یعنی ابتدا از مدیره های دبستان ها و محصلات شروع شده و به سایر طبقات بسط پیدا نماید. در این باب دستور جامعی به روسای معارف هر محل از طرف وزارت معارف داده شده است . طرز عمل باید طوری باشد که پیشرفت مقصود دائما تامین شده باشد. در مرتبه اول باید دبستان ها و مدارس دخترانه شروع و مامورین دولتی اقدام و مجالسی با خانواده های محترم و تربیت شده تشکیل داده با نهایت متانت با دادن کنفرانس ها و مذاکرات مفیده اخلاقی راجع به عفت و پاکیزگی و صحت عمل و سادگی در لباس مقصود خود را پیش ببرند. مخصوصا توجه و تاکید می شود که باید از تولید رقابت بین خانم ها در موضوع لباس و مد احتراز شده و مزایای سادگی لباس و تحمل را با دادن سرمشق و بیانات مقتضی گوشزد نمایند … رقابت و تعقیب کردن مدهای خارجه تولید خرج زیاد و خانه خرابی خانواده ها نتیجه نخواهد داشت مخصوصا مامورین باید کوشش نمایند که مقصود از این اقدامات تقلید صرف اجانب نیست بلکه منفعت عائله های ایرانی و مملکت آن را ایجاب می نماید که خانواده ایرانی هم روی پایه محکم علم و دانش و ملکات اخلاقی و دولتخواهی گذارده شود از دخول بعضی عناصر بد و زن های بدسابقه در این قبیل مجامع باید ممانعت شود حتی اگرفواحش به کشف حجاب احترام نمایند باید قویا جلوگیری شود که صدمه به این مقصود مقدس نزنند. از طرف دولت برای همکاری و تقویت پیشرفت این منظور به شهربانی های ولایات دستور داده شده است . جریان امر را مرتبا راپرت دهید.
وزیر داخله و رئیس الوزرا
محمود جم
نمره خصوصی ۹۱ ریاست وزرا
محرمانه و مستقیم حکومت همدان
عطف به تلگراف رمز ۱۵ ۲ ۱۹ ـ نمره ۶۵ به طوری که اداره کل شهربانی اطلاع می دهد راجع به فواحش به شهربانی ایالات و ولایات دستور داده شده است که آنها را محدود نمود تا در معابر عمومی دیده نشوند. ولی هر یک از آنها که شوهراختیار نمایند اجازه رفع حجاب به آنها داده شود.
رئیس الوزرا
برومند
امضا
هیچ زنی بدون کلاه به حمام نرود
ایالت خراسان
سواد : راپرت حکومت کاشمرنمره : ۵۴۱ مورخه : ۱۵ ۳ ۳۰
ایالت خراسان ـ به پاسخ مرقومه شماره ۴۱۱۰ راجع به بانوانی که با چارقد خود را مستور می سازند لازم است خاطر مبارک در اقداماتی که قبل از وصول مرقومه فوق الذکر به عمل آمده است مستحضر نماید.
۱ ) . به وسیله شهرداری از حمامهای زنانه التزام گرفته شده که هیچ زنی را بدون کلاه به حمام راه ندهند و در صورتی که زنی با چارقد به حام برود به او اخطار کنند که باردیگر چارقد را ترک و با کلاه برود و اگر باردیگر با چارقد به حمام رفت اسم او و شوهرش را راپرت دهند.
۲ ) . از لحاظ اینکه مبادا حمامیها در اجرای التزام خود مراقبت نکنند مامورینی به طور محرمانه گماشته شد که وضعیت خانمها و مراقبت حمامی را اطلاع دادند. در اوائل ماه جاری اطلاع رسید که در حمامها در خور انتظار ابراز جدیت نمی شود و ناچار مجددا احضار و ملتزم شدند.
۳ ) . اداره شهربانی به بازار و خیابان پاسبان گماشته و به خانمهایی که چارقد دارند اخطار می کند .
که چارقد خود را ترک نمایند و تا موقعی که امر را اجرا و همین قدر که دور شدند مجددا به استعمال چارقد مبادرت می ورزند.
۴ ) . در گاراژهایی که در شهر است التزام گرفته شد که زنهای با چارقد را سوار نکنند .
۵ ) . در باغ مزار که شبهای جمعه به عنوان زیارت رفت وآمد می شود مامور گماشته شده که زنهای با چارقد را اجازه دخول ندهند .
۶ ) . چون عده ای در بدو امر متعذر بودند استطاعت خرید کلاهای گران قیمت فرنگی را ندارند و در محل هم کلاه ارزان قیمت یافت نمی شود ناگزیر از استعمال چارقد می باشند. برای رفع این بهانه کلاه مالها را احضار و دستور و نمونه داده شد که از نمد کلاه تهیه کنند و همین طور به خیاط ها دستور داده شد در کلاه تای ساده (لبه ) دوخته بود داشته باشید که در موقع مراجعه شهری حاضر باشد با این مراقبت و جدیت و با تهیه وسایل هنوز عده ای به علت عدم بضاعت قادر به تهیه کلاه نبوده و در میان آنها نیز شاید معدودی باشند که برای رفع ملاحظات محلی تا مجبور نشوند از استعمال کلاه خودداری می کنند.
با رئیس شهربانی که مذاکره شد مشارالیه عقیده دارد که در طبقات مختلفه تناوبا به عنوان عکسبرداری از ناحیه حکومت دعوت و مقید شوند که با کلاه حضور پیدا کنند تا این نقیصه رفع شود بدیهی این اقدام با داشتن مخارجی جهت پذیرایی مدعوین و عکسبرداری برای یک مرتبه مفید خواهد بود ولی دوامی ندارد و اگر پاسبانها همان طوری که در همه جا معمول است قدری مختصر اعمال نمایند و در صورت امکان (به ) بهانه تخلف از مقررات چند نفری را به شهربانی جلب و به محکمه احضار نمایند مفیدتر خواهد بود و همچنین برای زنهای بی بضاعت که قادر به خریداری کلاه نیستند و عموما چارقد استعمال می کنند در صورت امکان اجازه فرمایند از بوده شهرداری تحت نظر کمیسیونی مرکب از رئیس شهربانی و رئیس مالیه و دو یا سه نفر معتمد محل کلاه تهیه و تقسیم گردد که سایرین خود را به استعمال کلاه مجبور دیده از استعمال چارقد خوداری نمایند.
البته در نتیجه این اقدام دیگر زنی با چارقد در شهر دیده نخواهد شد چنانچه خرید کلاه برای اشخاص بی بضاعت از بودجه شهرداری مقدور نباشد اجازه فرمایند اعانه جمع آوری و به مصرف برسد زیرا انجام این منظور به برانداختن چارقد کمک بزرگی خواهد کرد.
حکومت کاشمر امضا
شکایت زن های یزد از بیدادگری کشف حجاب
شماره ۵۳۱۰ مورخه ۱۳۲۰ ۷ ۲۳
مجلس شورای ملی
رونوشت به زنهای یزد
بعدالعنوان به عرض می رسانیم در این موقع که اراده شاهنشاه بر پایه قانون مشروطیت استوار زبان و قلم آزاد شما نمایندگان ملت می توانید برای بیچارگان و ستمدیدگان دادرسی فرمایید. متاسفانه آنچه در رادیوها شنیده و روزنامه ها مطالعه می شود هیچ اسمی از ظلم و ستمهایی که چندین سال است به ما بیچارگان شده نیست که به واسطه یک روسری یا چادر نماز در محله ها حتی از خانه به خانه همسایه طوری در فشار پاسبان و مامورین شهربانی واقع بوده و هنوز هم هستیم که خدا شاهد است از فحاشی و کتک زدن و لگد زدن هیچ مضایقه نکرده و نمی کنند و اگر تصدیق حکما آزاد بود از آمار معلوم می شد که تا به حال چقدر زن حامله یا مریضه به واسطه تظلمات و صدمات که از طرف پاسبانها به آنها رسیده جان سپردند و چقدر از ترس و حرس فلج شدند و چقدر مال ما را به اسم روسری یا چادر نماز به غارت بردند و چه پولهایی از ما به هر اسمی و رسمی گرفته شده . خدا می داند اگر یک نفر از ماها با روسری یا چادر نماز به دست یک پاسبان می افتاد مثل اسرای شام با ماها رفتار می کردند. بهترین رفتار آنها با ماها همان چکمه ها لگد بر دل و پهلوی ما بود و اگر به پول گرفتن قانع نمی شدند یا پولی نداشتیم به آنها بدهیم ما را به شهربانی و کمیسر می بردند اذیت ما بیشتر و مخارج ما زیادتر. لذا استدعای عاجزانه داریم اولا انتقام ما ستمدیدگان را از این جابران بکشید و بعد هم آزادی حجاب به ما بدهید کما این که در ممالک اسلامی حجاب معمول است به علاوه در انگلستان و هندوستان که آنقدر ادیان مختلف هست مخصوصا مسلمانان دارای حجاب هستند. لذا از نمایندگان محترم مسلمان کلیه ملت ایران استدعا داریم استرحاما حال دیگر است دست ظلم و تعدی و شکنجه از سر ما زنهای مسلمان ایران کوتاه و ماها را آزاد فرمایید. در خاتمه با تقدیم احترامات امضای جمعی از زنهای یزد ـ رونوشت برابر اصل است ـ رئیس اداره دبیرخانه مجلس شورای اسلامی
امضاو
۲۰ ۸ ۲۹
پاسخ نخست وزیر به اعتراض آیت الله کاشانی
وزارت کشور
اداره کل شهربانی
(رونوشت )
پاسخ حضرت آقای نخست وزیر به حضرت حجه الاسلام آیت الله آقای حاج سیدابوالقاسم کاشانی دامت اقباله تاریخ ۲۰ ۱۰ ۱۹ نخست وزیر عرض می شود.
نامه شریف به تاریخ ۲۰ ۱۰ ۱۹ وصول یافت این جانب از روزی که مصدر خدمت شدم در این باب به شهربانی سفارش کردم که متعرض کسی نشوند و از قراری که شهربانی اظهار می دارد به همین دستور رفتار می شود. این که شاکیان نوشته اند پاسبانها در کوچه های خلوت متعرض زنها می شوند بعید به نظر می آید زیرا که در کوچه های خلوت پاسبان گماشته نشده است .
در هر حال به جای این که شکایت کلی کنند خوب است اگر واقعا موردی پیدا می شود که کسی به زنی تعرض کند به شهربانی یا خود این جانب اطلاع بدهند تا اقدام لازم بشود.
با تجدید عوالم خلوص محمد علی فروغی
رونوشت مطابق رونوشت است
مهر و امضا
رونوشت مطابق رونوشت است
امضا
رئیس شهربانی :
از اقدامات آیت الله کاشانی جلوگیری کنید
وزارت کشور
اداره کل شهربانی
وزارت کشور
محرمانه مستقیم
طبق گزارش کلانتری بخش ۶ موقعی که مامورین از اشخاصی که کلاه پوستی بر سر داشته اند جلوگیری نموده اند شخصی به نام (علی اصغر بنکدار) عکس نامه که از دفتر جناب آقای نخست وزیر صادر شده و از قرار معلوم در پاسخ نامه آقای (سیدابوالقاسم کاشانی ) بوده است ارائه و اظهار داشته (به موجب این کارت و کمله که نوشته شده به خود این جانب مراجعه گردد مجاز به استعمال کلاه پوست هستم ) با تقدیم عین عکس مزبور به عرض عالی می رساند از قرار اطلاعی که رسیده است آقای (سیدابوالقاسم ) با حضور عده از اشخاص متفرقه که همه روزه معمولا در خانه اوجمع می شوند عنوانی به دست آورده و به وسیله تلفون با پاره مقامات وارد مذاکراتی می شود که به کلی از صلاحیت او خارج بوده و این قبیل اقدامات را نیز صرفا برای تظاهر و عوام فریبی اعمال می دارد. چنانچه یکی از اقداماتی را که نموده است عکس برداشتن از نامه جناب آقای نخست وزیر و دادن آن به اشخاص و تشویق اشخاصی به مخالفت با مقررات کشور می باشد. چون ادامه این ترتیب اصولا با سیاست دولت به کلی مغایرت دارد بنابراین مراتب را محترما به عرض رسانیده مستدعی است امر و مقرر فرمایند از هر اقدامی که باید در این مورد به عمل آید شهربانی را آگاه سازند.
رئیس اداره کل شهربانی ـ سرپاس رادسر
امضا
۱۷۸۶ ـ۲۰ ۱۱ ۲۷ اداره سیاسی ۱۱ ۱۹
زن های اصفهان بی حجاب ها را تحت فشار قرار داده اند
۲۱ ۱۰ ۸
۶۱۴۰ ۲۱۲۲ ب
اداره سیاسی وزارت کشورتاریخ ۲۱ ۱۰ ۲۹
شماره ۴۷۰۵ اداره کل شهربانی
محترما معروض می دارد بر طبق گزارش شهربانی اصفهان اخیرا بیشتر زنها در داخله شهر با چادر نماز یا چادر سیاه آمد ورفت نموده و حتی در درشگه و اتوبوس هم به همین صورت دیده می شوند ونسبت به بانوانی که بدون چادر هستند اعتراض و آنها را با الفاظ رکیک و زننده ملامت و برگ هایی هم (ظاهرا رونوشت شرحی می باشد که از طرف مرحوم آقای فروعی (نخست وزیر وقت ) بعنوان آقای حاج سیدابوالقاسم کاشانی در تهران نوشته شده است ) بین مردم منتشر می کنند موقعی که یکی از پاسبان ها در پاسگاه مربوطه به بانویی که با چادر بوده اخطار نموده است چادر را از سر بردار کریم نام درودگر برگ منتشره را به پاسبان داده است مشارالیه در بازجویی اظهار نموده است برگ مزبور را در مجالس روضه خوانی در دست مردم مشاهده کرده است . شهربانی برای تعیین تکلیف رونوشت مشروحه نخست وزیر وقت را به استانداری ارسال و تقاضای اعلام نظر نموده است به موجب نامه استانداری که رونوشت آن با رونوشت برگ منتشره لفا تقدیم می شود چون در این خصوص اغلب شهربانی ها کسب تکلیف نموده اند مستدعی است امر و مقرر فرمایند از اقدامی که باید به عمل آید مرقوم گردد.
رئیس اداره کل شهربانی ـ سرتیپ اعتماد مقدم
به عرض می رسد استعمال چادر در رنگهای مختلف و سیاه در مرکز هم متداول حتی خود اینجانب زن با چادر سیاه و پیچه مثل زمان سابق در خیابان لاله زار مشاهده نمودم که مورد توجه عموم بود با این همه جدیتی که در این امر اساسی شده اگر بیش از این سستی شود صورت نامطلوبی خواهد داشت .
امضا
۲۱ ۱۰ ۱۰
حتی فرماندار هم از سخت گیری می نالد
وزارت کشور
فرمانداری سبزواراداره شهربانی سبزوار۴۲۰ ـ۲۲ ۱ ۲۵
پیرو شماره ۲۲ ۱ ۹ ـ۶۸ و در پاسخ نامه شماره ۲۲ ۱ ۱۰ ـ۷۸ که رونوشت بخشنامه شماره ۲۱ ۱۲ ۲۲ ـ۲۲۰۱۲ ۱۱۱۱۶ و ایضا شماره ۲۱ ۱۱ ۲۴ ـ۶۷۱۳ ۲۳۳۰۴ اداره کل شهربانی راجع به جلوگیری از استعمال چادر نماز و چادر سیاه از بانوان ارسال داشته اند تصدیع می دهد : به طوری که ملاحظه فرموده اید این بخشنامه با وصول جوابی که بشماره ۲۱ ۱۱ ۱۴ ـ۳۷۰۵ ۶۸۴۸۹ از وزارت کشور صادر گردیده توام گردیده است . در این صورت این جانب با مناسبات ناهنجاری که به وضع فلاکت باری که جهت عموم دست به هم داده است از هرگونه اظهار عقیده ای که مخالف با اجرای این قبیل دستورات باشد ناچارست خودداری نماید. زیرا اولیای امور در مرکز می بینند و البته از اوضاع اسف آوری هم در شهرستانها که چون شیرازه اوراقی نیروی استعداد مالی هر فردی از افراد روبه انحطاط گذاشته است بی اطلاع نمی باشند. آیا با فاقدبودن تمام وسایل صوری و معنوی که چیت متری سی شاهی به چهل ریال و جوراب جفتی دو ریال به بیست و پنج ریال و کفش سی ریالی به ششصد ریال و بلکه خیلی بالاتر ترقی یافته است خواهند توانست بدون پیچیدن چادر نماز بخود یا چادری که به اصطلاح رختخواب پیچ است که می توان گفت سترعورت نموده اند بیرون بیایند « آن هم در شهری که صدها نفر اطفال و زنان و مردان پیرو جوان لخت و عور و فریاد بیچارگی از گرسنگی … با تمام این سختیها که یکی از هزار گفته نشده » البته امتثال امر لازم و اجرای دستور صادره به نحو تذکر به اهالی که شاید از بین گروهی به چند نفری موثر واقع گردد مانعی ندارد. شماره رونوشت با رونوشت پیوست آن جهت مزید استحضار استانداری استان نهم ایفاد میگردد.
شماره ۲۲ ۱ ۱۵ ـ۱۳۴ رونوشت جهت استحضار به وزارت کشور . اداره اطلاعات و تبلیغات ایفاد میگردد .
فرماندار : میرفخرایی امضا
آیت الله کاشانی :
تعدی به زن ها را متوقف کنید
۲۲ ۲ ۱۴ وزارت داخله سیاسی
عجب است با این وضعیات ناهنجار مملکت که ملت از هر حیث دچار زحمت و شدت و محنت است در گیلانات مامورین شهربانی و فرمانداری متعرض چادر زنهای بیچاره که سترعورت و ژندگی لباس خود را به آن می نمایند با کمال سختی و شدت می شوند معلوم نیست این تعدی و اجحاف مطابق کدام قانون و عقل و انصاف می باشد اهالی شرحی به این جانب و ریاست وزرا نوشته اند که بعض آنها تقدیم مقتضی است معجلا دستور جلوگیری داده شود که مزاحمت ننمایند. انتظار نتیجه را دارم .
سیدابوالقاسم کاشانی امضا
مطالب مرتبط:
