عفت سامانه جامع عفاف و حجاب
ویژه نامه ولادت با سعادت دهمین امیر قافله امامت
و ولایت ٬ علی النقی ٬ امام هادی علیه السلام
امام هادی علیه السلام فرموده اند:
مَنِ اتَّقَی اللهَ یُتَّقی وَ مَن أطاعَ اللهَ یُطاعُ
کسی که از خدا بترسد از او می ترسند
و کسی که از خدا اطاعت کند از او اطاعت خواهند کرد.
(بحارالانوار، ج۶۸، ص ۱۸۲)
سلام خدا بر تو ای دهمین پیشوای معصوم!
سلام بر درخشندگی کوکب نورانی ات
که خورشید را شرمگین تابش کرد
و چشمه های آفرینش را لبریز جوشش.
در این روز خجسته که دلها همه لبریز شوق میلادتوست
دست مهربان و غریب نوازت را بر صفحه دل هامان بکش.
ای آفتاب عالمیان هادیا (ع) سلام
ای نور چشم هاشمیان هادیا (ع) سلام
ای چارمین علی (ع) خدا یا علی (ع) مدد
ای مقتدای فاطمیان هادیا (ع) سلام
از بس که دُر به وقت سخن ریزد از لبت
هستی خدای نطق و بیان هادیا (ع) سلام
هر سائلی ز کوی خشنود می شود
ای سفره داری تو عیان هادیا (ع) سلام
رخساری از خداست جمال خدایی ات
سلطانی است ای گل زهرا (س) گدایی ات
سال تولد امام هادی (ع)
در باره سال وماه وروز تولد حضرت ، راویان وتاریخ نگاران اقوال مختلفی ذکر کرده اند که به برخی اشاره می گردد .
– اکثر مورخان ولادت حضرت را در سال۲۱۲ هجری می دانند . اصول کافی ج۱ ص ۴۹۷ ، الارشاد ج۲ ص ۲۹۷ ، اعیان الشیعه ج ۴ ص ۲۵۲ .
– بنا بر اقوال ضعیفی ولادت آن حضرت در سال ۲۱۴ بوده است. الاتحاف بحب الاشراف ص۶۷ ، جوهره الکلام ص ۱۵۱ ، مرآه الجنان ج۲ ص ۱۵۹
– مؤ لف تاریخ الخمیس در جلد ۲ صفحه ۳۲۱ وصاحب مرآه الجنان در جلد ۲ صفحه ۱۵۹ تولد امام هادی (ع) را در روز سیزدهم رجب ذکر کرده اند
– برخی نیز تولد امام علی النقی (ع) را در روز دو شنبه سوّم رجب ذکر کرده اند.
– برخی منابع ، تصریح می کنند که تولد امام در ماه رجب بوده است ولی روز تولد را معین نکرده اند از جمله در بعضی از دعاها به این مطلب تصریح شده است.
بارالها ! از تو می خواهم ودرخواست دارم به حق دو مولود در ماه رجب محمد بن علی الثانی وعلی بن محمد منتجب (امام هادی ) .
نام مبارک
امام جواد (ع) پدر بزرگوار حضرت هادی (ع) نام جدبزرگوارش را (علی) که نام امیر المؤمنین وزین العابدین وسید الساجدین علی بن الحسین بود بر فرزند خود نهاد وامام هادی (ع) به حکم وراثت ، خصوصیات این دو بزرگوار را در خود داشت .
او بلاغت وسخنوری را از امیر بیان منشأ بلاغت وخواستگاه فصاحت به ارث برده بود وتقوا عبادت را از سید الساجدین.
ائمه (علیهم السلام) این نکته را بخوبی رعایت می کردند وحتی به اطفال خود کنیه گذاشتنه وآنان را با کنیه صدا می زدند زیرا احترام نهادن در رشد روانی وبلوغ اجتماعی فرزند اثری مهم وژرف دارد که امیر مؤ منان در شعر ی که به این مضمون روایت شده می فرماید
امام جواد (ع) به تاسی از امامان سلف فرزند خود را ابو الحسن خواند ودر این کنیه او را به امام موسی بن جعفر وامام رضا (ع) همانند ساخت.
محدثین وروات جهت تشخیص وتفکیک ، صفتی به ابو الحسن افزوده امام موسی بن جعفر (ع) را ابو الحسن الاول ، امام رضا (ع) را ابو الحسن الثانی وامام هادی (ع) را ابو الحسن الثالث می خوانند
القاب امام گوشه هایی از فضائل ،مناقب وصفات والای ایشان را به خوبی تصویر می کنند
الامین – التقی – الناصح – المتوکل -المرتضی – الفقیه – الطیب – العسکری – الوضح – الرشید – الشهید – الوفی – الخالص – العالم – نقی – فتاح – هادی – نجیب – مؤتمن
با آنکه متوکل بارها در صدد بود تا به بهانه قیام مسلحانه امام دهم را از میان بردارد، ولى هیچ گاه به این بهانه دست نیافت. با این حال، نتوانست حیات شریف آن حضرت را که مانع خودکامگىهاى او به عنوان محور تفکر اسلامى بود و همچون مرکزى که شیعیان بر گرد آن پروانه وار مىچرخیدند، تحمل کند، لذا ایشان را بنا به روایتى، در تاریخ سوم رجب سال ۲۴۵هجرى به شهادت رساند.
امام دهم در حالى که هشت سال و پنج ماه از عمر شریفشان مىگذشت، به مقام امامت نایل شدند و پس از سى و سه سال به شهادت رسیدند و در سامرا دفن شدند.
عظمت شخصیت امام هادی (ع) به قدری زیاد است که دوست و دشمن را به اعتراف واداشته است. قسمتی از این اعترافات مبنی بر شخصیت آن امام به لحاظ اخلاقی و بخشی دیگر ناشی از ابعاد علمی آن حضرت و شمه ای، نتیجه کراماتی است که از آن بزرگوارصادر شده است.
ابن صباغ مالکی در کتابی موسوم به فصولال مهمه خطوط واضحی از سیمای تابناک فضایل و ویژگی های اخلاقی امام هادی (ع) قهرمانشکست ناپذیر عصر متوکل عباسی را ترسیم می کند!
«فضل و دانش امام دهم شیعیان بر اوج قلل بلندپایه عالم بشریت نقش بسته بود و رشته های مشعشع آن بر اختران آسمان سر می سایید. نیکی ها و اخلاق پسندیده او را نمی توان در شمار عدد ذکر نمود. اما می شود به افتخارآمیزترین آنها که موجب حیرت است بسنده کرد.
او جمیع صفات نیک و مفاخر معنویرا یک جا در وجود داشت. ابعاد وسیع و منبع فیاض حکمت و دانش او بر لوح سرشتش ثبتشده و بدین سبب او از ناشایسته ها و آلایش ها به دور و برکنار است.»
امام هادی (ع) دارای نفس زکیه و عزمی راسخ وهمتی عالی بود که هرگز احدی از مردم را نمی توان در مقایسه با او همتا و همسان دانست.
ابن شهر آشوب از رجال حدیث نقل می کند که او نیک سرشت ترین و پاک ترین روش را در میان جامعه دارا بود، راستگوترین افراد جامعه محسوب می شد، به هنگام سکوت، شکوه هیبت و تشعشع وقار، چهره او را دربرمی گرفت و چون لب به سخن می گشود، گزیده و نغز می گفت به طوری که شعاع کلامش روح آدمیان را سحر میکرد.
در وجود مقدس امام هادی (ع) ویژگی های اخلاقی پسندیده می درخشید. امامت، کمال و دانش و فضیلت و سرشت و اخلاق نیک از فرازهای اخلاقی این امام همام است.
خداوند به قدرت بی منتها ودانش وسیع خود، گنجینه هایی از دانش خود را بر خاندان رسالت افاضه و موهبت فرموده وایشان را به زیور دانش آراسته است، این گنجینه ها، مجموعه اسرار علوم و معارف استکه خداوند آن را دراختیار امامان شیعه که راهبران حقیقی بشر هستند، قرار داده است.
فعالیتهای امام هادی
گرچه در متون تاریخى، به طور تفصیل و مشخص، به خدمات و فعالیتهاى فرهنگى، سیاسى و اجتماعى امام هادى علیه السلام در «مدینه» تصریح نشده است، ولى از شواهد و قراین تاریخى و گفتگوهاى آن حضرت با افراد، می توان به جلوه و نمودارى از تلاشهاى آن حضرت پى برد. اینک پارهاى از قراین و موضوعات روشنگر این حقیقت:
۱ – ارتباط مداوم دانش دوستان و علاقه مندان به خاندان پیامبر(ص) با امام(ع) و آمد و رفت چهرههاى سرشناس و نمایندگان مردم از راههاى دور و نزدیک به خانه آن حضرت.
«داویت. م. رونلدسن» پس از بحث مفصلى درباره امام هادى علیه السلام مىنویسد:
«گروه زیادى از شهرهاى شیعهنشین همچون عراق، ایران و مصر، براى استفاده از محضر او به سوى مدینه می شتافتند. » (۱)
۲ – گزارش مسؤول امور نظامى و نماز از امام علیه السلام نزد متوکل و اینکه وجود آن حضرت در «مدینه» موجب بیرون رفتن دو پایگاه مهم توحید از سیطره و حاکمیت حکومت عباسى خواهد گشت.
۳ – ترتیب اثر دادن متوکل به گزارشات رسیده و اقدام سریع وى جهت تبعید امام(ع) به «سامرا» و تحت نظر گرفتن آن حضرت.
۴ – شکل مکاتبه متوکل با امام علیه السلام و نحوه برخورد او با آن حضرت در نامه و نیز انتخاب یکى از فرماندهان نظامى همراه سیصد سرباز، براى انتقال امام(ع) به «سامرا».
۵ – آگاه ساختن افراد از برخى جریانات سیاسى.
«خیران اسباطى» مىگوید:
«در مدینه خدمت على بن محمد علیه السلام رسیدم. پرسید: از واثق چه خبر؟
– جانم به فدایت، در کمال سلامتى است، من به تازگى – یعنى ده روز است که – از او جدا شدهام و او در سلامتى کامل بود.
– مردم مدینه مىگویند که او مرده است.
– عرض کردم، من تازه او را دیدهام.
– مردم مى گویند که او در گذشته است.
وقتى امام فرمود: مردم مىگویند، فهمیدم که مقصود از مردم خود آن حضرت است.
سپس امام(ع) پرسید: متوکل در چه وضعى بود؟
– وقتى من آمدم او در بدترین وضع در زندان بود.
– او هم اکنون زمامدار است، «ابن زیات» (محمد بن عبد الملک زیات وزیر واثق) چه مىکرد؟
– مردم فرمانبر او هستند و فرمان، فرمان اوست.
– این مقام براى او شوم است و دچار نکبت خواهد شد.
امام(ع) لحظاتى سکوت کرد، سپس فرمود: اى خیران! ناگزیر مقدرات و دستورات الهى باید اجرا شود. «واثق» مرد و «متوکل» بر جاى او نشست و «ابن زیات» کشته شد.
عرض کردم: فدایتشوم، چه زمان؟ فرمود: شش روز پس از بیرون آمدن تو از «سامرا». (۲)
جاذبه سیاسی امام
در مورد جاذبه اجتماعی و نفوذ سیاسی امام هادی (ع) فقط می توان همین را گفت که یکی از تجلیات و تشعشعات پرشکوه خداوند و تابش منبع فیاض نور حق در وجود امام هادی (ع) متجلی و منعکس شده و از وجود حضرت نیزمانند آینه ای که انوار گوناگون را در خود انعکاس می دهد، ساطع بوده است.
کسی را درعصر پیشوای دهم، توان نگاهی ممتد و حتی لحظه ای کوتاه به چهره او نبود. به محض نظربه رخسار پرفروغش آثار ضعف و سستی و ترس بر قلب ها سایه می افکند.
در کتاب های تاریخی آمده است که حضور امام در هر مجلسی مورد تجلیل و احترام عمیق بود و خواسته وناخواسته اطرافیان را تحت تأثیر و نفوذ قرار می داد و همنشینان وی همواره آرزوی مجالست و مراودت او را در سر داشتند.
