عفت سامانه جامع عفاف و حجاب
سوال:
با سلام و احترام. چادر هم یک نوع حجاب است ولی در قرآن واژه جلباب امده که به معنای مقتعه بلند و پوششی کوتاه تر از رداء است، در عین حال که چادر به دلیل بلندی آن منبع الودگی است، به دلیل بلندی آن سنگین است و مرتب از سر می افتد، مرتب هر دو دست درگیر است و…. البته اینجانب مانتوهای تنگ امروزی را هم قبول ندارم. چرا حجابهای واقعا اسلامی طراحی نمی شود و به بازار نمی آید. چادر، اسلامی و منطقی نیست هیچ وقت خداوند نخواسته زنان به خاطر حجاب به زحمت بیفتند و از آن زده شوند، این چادر را چه کسی طراحی کرده؟ آیا فکر نمی کنید جوری طراحی کرده اند که زنان از اصل حجاب زده شوند که البته موفق هم شده اند و آنوقت شما هم بدون تحقیق می گویید چادر حجاب برتر است؟ بیشتر تحقیق کنید ببینید واژه جلباب به چه معنی است . آخه پارچه ای که از سر تا پا مانند ملحفه قرار گیرد و زنان با دو دست و چنگ و دندان آن را نگهدارند که نشد حجاب. بلکه مایه زدگی زنان است. بسیاری از زنان مانتویی خواستار حجاب اسلامی هستند که در جامعه وجود ندارد و مجبورند مانتوی تنگ بپوشند و چادر را هم غیر منطقی می دانند. مسئولین هم به جای اینکه به دنبال طراحی مانتوهای گشاد، شنل، عبا، مقنعه و روسریهای بلند باشند به زور می خواهند ثابت کنند چادر حجاب برتر است. چادر های ملی هم مشکلات خود را دارد، مثلا باز هم بلند است، برجستگیهای سینه را هم بیشتر نشان می دهد و خلاصه چیزی شبیه مانتو است. سوال من این است که آیا خداوند چادر را با همه مشکلات آن به زنان پیشنهاد داده است؟ قطعا جواب منفی است
جواب:
آنچه در اسلام سفارش شده است، پوشش کاملی است که هم امنیت زنان را تامین نماید و هم باعث ایجاد امنیت اجتماعی شود. چادر از این جهت که در ایجاد این امنیت موثر است، به عنوان حجاب برتر شناخته شده است، وگرنه پوشش منحصر به چادر نیست. در صورتی که بانوان پوشش خود را به صورت کامل داشته باشند، کافی می باشد. آن پوششى مطلوب است که خود به خود دورباش ایجاد مىکند و ناپاکدلان را نومید مىسازد. حجاب منحصر در چادر و حتى مانتو نیست، بلکه هر لباسى که غیر از وجه و کفین (دستها تا مچ) را بپوشاند وموجب تحریک و جلب توجه نامحرم نگردد کافى است .
چادر در قرآن :
“یا ایها النبی قل لأزواجک و … یدنین من جلابیبهن … “
ای پیامبر ، به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو جلباب های (روسری های بلند ، چادر) خود را بر خویش فرو افکنند تا شناخته نشوند و مورد آزار قرار نگیرند … (اعراف/۵۹)
در اینکه منظور از جلباب در این آیه چیست ، مفسران و اهل لغت معانی مختلفی ذکر کرده اند . از جمله :
۱٫مقنعه
۲٫ هر لباسی که از سر تا پا را بپوشاند .
۳٫ هر لباسی که زنان روی لباس های خود بپوشند .
۴٫ هر پوششی مثل عبا و غیر آن .
۵٫ ملحفه (چادر)
۶٫ لباسی که بزرگتر از روسری و کوچکتر از رِدا باشد .
۷٫ روسری بزرگی که سر و صورت را هنگام خروج از منزل می پوشاند .
قدر مشترک این معانی ، پوششی است که از روسری بزرگتر و از عبای زنانه کوچکتر است . و این پوشش به چادر شباهت نزدیکتری دارد .
امّ سلمه – یکی از زنان بزرگوار پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) – می گوید :
هنگامی که آیه حجاب نازل شد (که زنها باید روسری بلند و چادر را بر سر خویش فرو افکنند) زنان انصار از منزل بیرون آمدند در حالی که عبا (وچادر) مشکی بر سر داشتند .
از این حدیث چنین استفاده می شود که چادر مشکی ، در صدر اسلام هم حجاب زنان پاکدامن بوده است .
در آیه ۶۰ سوره نور نیز از نپوشیدن لباس های رو تعبیر به کنار گذاشتن ( أن یضعن ثیابهن) نموده است و این تعبیر نسبت به چادر بهتر از پوشش های دیگر می باشد ؛ زیرا معمولاً زنان در وقت ورود به منزل ، چادر را کنار می گذارند .
از مجموع روایات موجود نیز بر می آید که جلباب همان چادر است و در صدر اسلام نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
منبع : فلسفه ی چادر حجاب برتر ؛ اسدالله محمدی نیا ، ۱۴ – ۱۷
با استفاده از قسمت اخیر آیه حجاب بانوان ” بانوان باید خمار خود را زیر گلوگاه بزنند . ” یادآور می گردد که خمار ، مانند ازار و رداء ، یک قطعه جامه نادوخته است ؛ در صدر اسلام ، پوشیدن آن متداول بوده است . ازار برای زن و مرد و رداء برای مردان که بر دوش و پهلو بپیچند . خمار برای زن که بر سر بیندازد و سر و سینه و پهلو را بپوشاند ، دست و صورت او مکشوف بماند.
قرآن کریم طرحی نو برای پوشش بدن ارائه نمی دهد و دستور دوخت و برش صادر نمی کند ؛ بلکه تنها ملاحظاتی بر آن می افزاید تا آرمان خود را توصیه و تأمین نماید . قرآن مجید فرمان می دهد که « خانم ها خمار خود را بر سر و بر خود نپیچند که هنگام راه رفتن و حرکت دادن دست ها ، بلغزد و باز شود ؛ بلکه مانند شنل بر سر بیندازند و زیر گلوگاه ، گره بزنند یا کوک بزنند و یا سنجاق بزنند تا در هنگام حرکت دستها خمارشان روی شانه ها نلغزد و سر و بر آنان مکشوف نگردد .
با پوشیدن خمار و یا شنل که تا روی دامن بیاید ، طبیعی است که دست ها تا نیمه ساعد از زیر آن خارج خواهد ماند و فقط قسمت بالای ساعد که گوشتین است مانند ساق چا مستور می شود ؛ ولی همان تقوایی که در باب ازار و دامن ایجاب می کند تا آن را بلندتر تهیه نمایند که در حال خم و راست شدن بالا نجهد و ساق گوشتین زن عریان نشود ، در اینجا هم ایجاب می کند که خمار و شنل ، چندان بلند و عریض باشد که در حال خم و راست شدن فاصله شنل با دامن مکشوف نگردد و سینه و بالای آن به موازات پهلو و پشت عریان نشود ؛ که در این صورت ساعد دستها تا حدود مچ نیز در زیر خمار و شنل به تعبیری چادر ، مستور خواهد گشت .
در زمان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و در عهد امامان (علیهم السلام) نیز بانوان اسلامی از لباس های دوخته استفاده کرده اند و پیراهن و بلوز و دامن و شنل می پوشیده اند و گاهی شنل را روی دوش ها انداخته و سر خود را با مقنعه می پوشانده اند .
منبع : حجاب … اسارت یا آزادی ؛ ص۶۹-۷۰
و اما اینکه فرموده اید: چادر منبع آلودگی است ؛ این درست نیست . اگر چادر را هم به اندازه مناسب بدوزیم و درست استفاده کنیم هیچ وقت منبع آلودگی به آن معنا که شما می فرمایید نخواهد بود . همان طور که خیلی از خانم های محجبه را امروزه می بینیم که از مانتویی ها هم تمیز و مرتب ترند . اگر خانمی تقید کافی به دستورات اسلامی داشته باشد علاوه بر حجاب، نظافت را نیز جزئی از دین می داند(النظافه من الایمان)
فرموده اید سنگین است ؛ نوع پارچه ای که ما برای چادر یا حتی لباس های دیگر مثل مانتو و روسری استفاده می کنیم تعیین کننده وزن آن است .
گفته اید مرتب از سر می افتد ؛ این را هم خیلی از محجبه های امروزی می دانند که با دوختن یک تکه کش به اندازه سر (از یک گوش تا گوش دیگر) این مشکل حل خواهد شد.
می گویید هر دو دست ، گیر است ؛ این را هم همان تکه کش تا حدودی حل می کند . در ضمن بعضی از دوستان ، با دوختن قسمت جلوی چادر تا نزدیکی بالای زانو ، این مشکل را برای خود حل کرده اند .
بیان کرده اید هیچ وقت خداوند نخواسته زنان به خاطر حجاب به زحمت بیفتند و از آن زده شوند ؛ بله درست است . خداوند مهربان هیچ وقت نمی خواهد که ما به خاطر حجاب زده شویم و البته همان طور که گفتیم طرحی هم برای آن نداده تا ما خود بتوانیم تصمیم گیرنده باشیم . این خود مائیم که هنوز به حل مشکل اقدام نکرده ایم . فقط کار خود راحت کرده و صورت مسأله را پاک می کنیم . مثلاً چادر را کنار می گذاریم .
فرموده اید جلباب یعنی چه ؟ جوابش را در بالا توضیح دادیم .
گفته اید بسیاری از زنان مانتویی خواستار حجاب اسلامی هستند که در جامعه وجود ندارد و مجبورند مانتوی تنگ بپوشند و چادر را هم غیر منطقی می دانند . خب این هم همان پاک کردن صورت مسأله است نه ؟
در مورد چادرهای ملی باید بگویم نظر ماهم همین است که تنگی آن بیشتر مفسده انگیز است . البته مدل هایی از همین به اصطلاح چادرهای ملی یا حتی عربی هستند که این مشکل را ندارند . خوب است به دنبال مدل مناسب باشید .
می گویید خداوند چادر را با همه مشکلات آن به زنان پیشنهاد داده است؟ جواب آن را در بالا توضیح داده ام . این را هم اضافه کنم آن چیزی که در اسلام وجود ندارد “حرج” است یعنی سختی غیرقابل تحمل در احکام اسلامی وجود ندارد اما سختی و مشقت وجود دارد؛ اینکه شما صبح زود از خواب برای خواندن نماز برمی خیزید، این که شما یک ماه از سال را باید روزه بگیرید، حتی اینکه واجب است شما در فصل گرم سال هم در برابر نامحرمان حجاب داشته باشید همه اینها سخت است اما هیچکدام از این موارد به خودی خود “حرج” نیست. اصلا احکام دین شامل بایدها و نبایدها است منتها عمل کردن به این دستورات به نفع خود شخص و جامعه و مسیری برای خدایی شدن انسانهاست، چگونه است وقتی پزشک به بیماری دستورالعملی را ارایه می دهد فرد بیمار به دنبال اجرای مو به موی دستورات پزشک می رود(هرچند ممکن است به دلیل عدم احاطه و شناخت نسبت به بافتها. دستگاههای مختلف ،اندامها و وظایف آنها علت خیلی از دستورات پزشک را هم نداند و اجرای آنها برایش مشقت هایی را هم داشته باشد)، حال که خداوند متعال با احاطه و شناختی که نسبت به انسان و کل عالم دارد دستورالعمل هایی را برای سعادت انسان در قالب دین فرستاده و به کار گیری و عمل به آنها را مایه سعادت بشر دانسته لذا اگر در این مسیر مشقتی هم به انسان برسد به خاطر رسیدن به هدف بالاتر قابل تحمل است .
جهت اطلاع بیشتر در ارتباط با پوشش به مطالبی اشاره می شود:
حجاب دو فلسفه اساسى دارد که با یکدیگر ارتباط تام دارند:
۱) مصونیت زن در برابر طمعورزىهاى هوسبازان.
۲) پیشگیرى از تحریکات شهوانى خارج از ضوابط و هنجارهاى الهى و تأمین سلامت و بهداشت معنوى جامعه.
حجاب با چنین نقش و کارکرد مهم و اساسى پیامى قاطع و کوبنده با خود دارد، و آن این است که در برابر همه مردان اجنبى نوعى هشدار و اعلام «دور باش!» مىدهد، اکنون باید دید چه عواملى در رساندن این پیام و اثرگذارى آن مؤثر است:
۱٫ حدود و میزان پوشش:
بدون شک هر اندازه بدن زن پوشیدهتر باشد نقش نیرومندترى در دورسازى دیدگان نظارهگر ایفا مىکند. اگر نگاههاى آلوده را همچنان که در روایات آمده است «تیرهاى زهرآلود شیطان» بدانیم، پوشش زن همانند قوسى است که تیر از آن کمانه مىکند و منحرف مىشود و از اصابت و نفوذ در هدف باز مىماند. بر عکس هر اندازه بدن زن برهنهتر باشد تیرهاى شیطانى را بیشتر متوجه خود ساخته و از آن آسیب خواهد دید
۲) کیفیت پوشش:
میزان ضخامت و حتى کیفیت دوخت لباس خود بخش مهمى از حجاب را تشکیل مىدهد بدون شک لباسهاى نازک و تنگ و بدننما فرودگاه پیکان مسموم شیطان و موجب خیره شدن چشمهاى هرزه و آلودهو به فساد کشاننده جامعه است. در مقابل لباسهاى غیربدننما، دیدهها را از خود دور مىسازد، و سلامت معنوى نفوس را تأمین مىکند.
۳٫ رنگ ها؛
برخى از رنگ ها، دیده ها را خیره مى سازند و پاره اى دیگر، نگاه ها را از خود مى رانند و دور مى سازند و در عین حال، عالمان دین نسبت به خصوص رنگ ها، تأکید چندانى نکرده، ولى بر این مسئله پاى مى فشارند که لباس، نباید موجب جلب توجه و عواقب سوء ناشى از آن باشد. به نظر مى رسد که پوشش کامل، آن نوع پوششى است که هیچ چشم بیگانه اى را متوجه خود نکند؛ یعنى لباسى که برجستگى هاى اندام زن را اصلاً نشان ندهد و اسباب تحریک شهوت مردان را فراهم نکند و خود زن هم با آرایش، در جامعه ظاهر نشود.
دراین قسمت توجه شمارا به بیاناتی از رهبر معظم انقلاب در مورد حجاب و پوشش زن جلب می نماییم:
اگر واقعاً بنای تحرک و کار اجتماعی و کار سیاسی و کار فکری باشد، لباس رسمی زن میتواند چادر باشد و چادر بهترین نوع حجاب است. به نظر ما، بحثهایی که درباب پوشش زن میشود، بحثهای خوبی است که انجام میگیرد؛ منتها باید توجه کنید که هیچ بحثی در این زمینههای مربوط به پوشش زن، از هجوم تبلیغاتی غرب متأثر نباشد؛ اگر متأثر از آن شد، خراب خواهد شد. مثلاً بیاییم با خودمان فکر کنیم که حجاب داشته باشیم، اما چادر نباشد؛ این فکر غلطی است. نه اینکه من بخواهم بگویم چادر، نوع منحصر است؛ نه، من میگویم چادر بهترین نوع حجاب است؛ یک نشانهی ملی ماست؛ هیچ اشکالی هم ندارد؛ هیچ منافاتی با هیچ نوع تحرکی هم در زن ندارد. اگر واقعاً بنای تحرک و کار اجتماعی و کار سیاسی و کار فکری باشد، لباس رسمی زن میتواند چادر باشد و – همانطور که عرض کردم – چادر بهترین نوع حجاب است.
البته میتوان محجبه بود و چادر هم نداشت؛ منتها همینجا هم بایستی آن مرز را پیدا کرد. بعضیها از چادر فرار میکنند، به خاطر اینکه هجوم تبلیغاتی غرب دامنگیرشان نشود؛ منتها از چادر که فرار میکنند، به آن حجاب واقعی بدون چادر هم رو نمیآورند؛ چون آن را هم غرب مورد تهاجم قرار میدهد!
شما خیال کردهاید که اگر ما چادر را کنار گذاشتیم، فرضاً آن مقنعهی کذایی و آن لباسهای “و لیضربن بخمرهنّ علی جیوبهنّ ” و همانهایی را که در قرآن هست، درست کردیم، دست از سر ما بر میدارند؟ نه، آنها به این چیزها قانع نیستند؛ آنها میخواهند همان فرهنگ منحوس خودشان عیناً اینجا عمل بشود؛ مثل زمان شاه که عمل میشد. در آن زمان، زن اصلاً پوشش و حجابی نداشت؛ حتّی در اینجاها وقتی نوبت به این کارها میرسد، بیبندوباری خیلی بیشتر هم میشود؛ کمااینکه در زمان شاه، بیبندوبارییی که در همین شهر تهران و بعضی دیگر از شهرهای کشور ما بود، از معمول شهرهای اروپا بیشتر بود! زن معمولی در اروپا، لباس و پوشش خودش را داشت؛ اما در اینجا آنطوری نبود. آنطور که دیده بودیم و شنیده بودیم و میدانستیم و مناظری که از آن وقت الان جلوی نظر من هست، انسان واقعاً حیرت میکند که چرا بایستی اینگونه بشود؛ کمااینکه در خیلی از کشورهای متأسفانه عقبماندهی مسلمان و غیرمسلمان هم همینطور است. بنابراین، باید بدقت و با نهایت کنجکاوی و بدون اغماض، مسائل ارزشی را رعایت کرد.
در پایان توجه شما دوست عزیز را به مقاله ای از سایت حوزه در همین زمینه جلب می نماییم:
از شما تقاضاداریم درصورتی که پاسخ ارایه شده قابل قبول نیست و یا سوالات دیگری دارید با ما مرتبط باشید.
التماس دعا
