خانه / روایات در زمینه حجاب / یزید بن معاویه و کوشش‌های او بر ضدّ حجاب

یزید بن معاویه و کوشش‌های او بر ضدّ حجاب

یزید بن معاویه که یکی از شاخه‌های شجره ننگین بنی امیّه است و در قرآن اصل این شجره ـ به اتّفاق مفسّرین شیعه و سنی ـ به عنوان «شجره ملعونه» یاد شده و دورنمای آفت بار بر اسلام را پیامبر اکرم (ص) در خواب دیدند و از دیدنش آشفته و ناراحت بیدار شدند.

آن حضرت در خواب دیدند: بوزینه‌ها ومیمون‌هایی در محراب ومنبرشان بازی می‌کنند، وبر روی هم می‌جهند و شهوت رانی می‌کنند، لذا ناراحت و غمگین بیدار شدند، آنگاه آیه نازل شد که:

وَإِذْ قُلْنَا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَهَ الْمَلْعُونَهَ فِی القُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ‏فَمَا یَزِیدُهُمْ إِلاَّ طُغْیَاناً کَبِیراً.(۹)

یعنی: «(ای رسول ما!) هنگامی که به تو گفتیم: پروردگارت بر همه مردم احاطه دارد و قرار ندادیم آنچه در خواب به تو نشان دادیم جز آزمایشی برای مردم و شجره ملعونه را و ما آنها را از عواقب آن می‌ترسانیم ولی زیاد نمی‌کند آنها را جز طغیانِ بزرگی».

این آیه نازل شد و از بنی امیّه به عنوان «شجره ملعونه» یاد کرد و خبر داد از طغیان بزرگ آنها بر اسلام.(۱۰)

یکی از ضررهای بزرگ آن‌ها بر اسلام این بود که به عنوان خلیفه و جانشین پیامبر اکرم (ص) خود را بر مسلمین تحمیل کرده و بر ضدّ اسلام کار می‌کردند.

یزید بن معاویه که یکی از پلیدترینِ آنها بود، با اینکه علناً پیامبر اسلام (ص) را انکار می‌کرد و می‌گفت:

لعبت هاشم بالملک فلا

خبرٌ جاء ولا وحیٌ نزل(۱۱)

با این حال خود را به عنوان خلیفه و جانشینِ همین پیامبر و ولیّ امر مسلمین و واجب الاطاعه بر آنها می‌دانست.

یزید بن معاویه با انواع گوناگون فِسق و فجور و فحشاء و منکرات و قتل عام در شهرهای مقدّس مکّه و مدینه، و بالاتر از آن، قتل عام ذریه پیامبر اکرم (ص) و در رأس آنها جانشینِ راستینِ آن حضرت یعنی امام حسین (ع)، و حبس و قتل و اختناق شدیدِ بزرگان و نیکان مسلمین و غیر ذلک، در هَدْم اسلام کوشا بود.

از جمله نقشه‌های پلید و بسیار مؤثّر او در هَدْم اسلام «نقشه کشفِ حجابِ زنان» بود.

شروع پیاده کردن نقشه بی حجابی در کربلا

یزید بن معاویه نقشه‌های بسیاری در نابودی اسلام و تسلّط طغیانگرانه خود بر جامعه اسلامی داشت که بالأخره همه‌اش با یاری پروردگار و کوشش فداکارانه مسلمین خنثی شد، مانند:

۱. نگذاشتن قبر و اثری از امام حسین (ع) و یارانش، که خداوند این نقشه را خنثی کرد و جامه عمل به خود نپوشید.

۲. ارعاب شدید مسلمین که دیگر کسی جرأت نافرمانی از او را به دل راه ندهد و حکومت او مدّتها بلا مانع بماند، که این هم جامه عمل به خود نگرفت و شورش‌هایی از هر سو بر ضدّ او شروع شد مانند: شورش مسیّب بن نجبه فزاریِ کوفی، سلیمان بن صرد، مختار بن ابی عبیده ثقفی ودیگران، و حکومت او تقریباً بیش از سه سال و نه ماه طول نکشید و در حدود سنّ سی و هفت سالگی در چهاردهم ربیع الاول سال ۶۴ هجری مُرد.

۳. «نقشه کشف حجاب» که از روز عاشورا پس از شهادت حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) و یاران فداکارش و تاراجِ اموال و اثاثیه آن حضرت و اهل بیتش شروع شد و چادر و مقنعه از سر زنها ربودند، ولی با عکس العمل‌ها و سخنرانی‌های کوبنده اسیران اهل بیت مانند: امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) و ام کلثوم (س) و سکینه (س) و فاطمه (س) روبرو و خنثی گردید.

حضرت زینب (س) در مجلس یزید روی همین مسأله کشف حجاب صریحاً به یزید اعتراضِ شکننده فرمود که:

«اَمِن العدل یابن الطُلقاء! تخدیرک حرائک وامائک وسوقک بنات رسول الله سبایا؟ قد هتکت ستورهنّ وابدیت وجوههنّ تحدوبهنّ الاعداء ویتصفح وجوههنّ القریب والبعید والدنیّ والشریف لیس معهنّ من رجالهنّ ولیّ ولا من حماتهنّ حمّیٌ».

یعنی: «ای فرزند آزاد شدگان! آیا از عدالت است که زنان و کنیزان خود را پس پرده حجاب حفظ کرده‌ای و دختران رسول خدا را در معابر و کوچه و بازار به شکل اسیری، بی پرده و حجاب با صورتهای گشوده بین مردم می‌گردانی؟ که مردم سر راه از دور و نزدیک، از وضیع و شریف چهره آنها را تماشا بکنند، در حالی که باقی نگذاشته‌ای از مردان آنها کسی را و نه از حمایت گران آنها حمایت گری را».(۱۲)

و حضرت امام سجاد (ع) در مسجد شام، میان انبوه جمعیّت، و حضور یزید بن معاویه، با خطبه‌ای آتشین و غرّاء او را کاملاً رسوا کرد و ارکان حکومتش را متزلزل ساخت و بدین وسیله نقشه کشفِ حجابِ اهل بیت علیهم السلام که می‌توانست سرآغاز کشفِ حجابِ عمومی بین مسلمین شود، خنثی گردید، و بالأخره یزید بن معاویه ناچار شد ضمن اظهار پشیمانی و توبه، از امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) و دیگران عذر خواهی کند، و لباس و پوشاک و چادر و مقنعه به آنها بدهد تا بپوشند و کلیه درخواست‌های آنها را از سر تسلیم بپذیرد.

اشاره به چند مطلب مهم و بیان انگیزه‌های یزید

نقشه کشف حجاب یکی از مؤثرترین نقشه‌ها برای ایجاد هرج و مرج و به هم خوردن نظم عمومی و گسیختگی قوانین خصوصاً شکسته شدن قوانین و مقررات اسلامی است، زیرا:

اوّلاً: جاذبه جنسی مرد و زن و غریزه شهوت در آنها از مهمترین و آماده‌ترین و پرقدرت‌ترین و فعّال‌ترین و بیدارترین قوای انسانی است، که حتّی بسیاری از اوقات در خواب هم به کار خود ادامه می‌دهد.

ثانیاً: بیشترین جاذبه از طریقِ دیدن حاصل می‌شود.

ثالثاً: بیشترین زیبائی‌ها و طراوت‌هایی که جذب محبّت و شهوت می‌کند، در چهره است، که مرکز بیشترین زیبائی‌های هر شخص بوده، و معمولاً زیبایی و زشتی اشخاص را از چهره مشخّص می‌کنند، و از این رو از دیدنِ چهره است که محبّت و شهوت و عشقِ جنسی بین زن و مرد برانگیخته و قوای دیگر را به سوی آن گسیل داشته و در کمین صید یکدیگر برآمده و با مزاحمت و ایجاد زمینه، موجب تنازع و درگیری‌های شدید شده و چه بسا به جنگهای کوچک و بزرگ منجر گردیده است.

از این بیان دو نکته ظاهر گردید:

۱. یکی از مؤثرترین عوامل برای برهم زدن قوانین و نظم اسلامی و هر نظم دیگری، همانا ایجاد روح آزادی جنسی و شهوانی بین مردم است.

۲. یکی از بهترین موجبات برانگیختن شهوات عمومی بین مرد و زن برداشتن موانعِ دیدنِ همدیگر، که همان «حجاب» است، می‌باشد.

اگر چه برانگیختن شهوات و تهییجِ مرد و زن به سوی یکدیگر و رواج آن راه‌های بسیار دارد، مانند:

«الف» ایجاد اماکن تفریحی عمومی برای مرد و زن.

«ب» ایجاد استخرها و فراهم نمودن موجبات شنا در دریا و رودخانه‌ها برای مرد و زن.

«ج» ایجاد اماکن آموزشی مختلط مخصوصاً در سطح دبیرستان و دانشگاه.

«د» ایجاد اماکن ورزشی مختلط، چه برای ورزش و چه تماشای ورزشکاران.

«ه‍» و حتّی ایجاد اماکن درمانی به صورت مختلط.

ولیکن از همه آنها آسان‌تر و بی‌خرج‌تر و همگانی‌تر و همه جائی‌تر، همانا «رواج بی حجابی» بین زنان و قرار گرفتن آنها بدون پرده و حجاب و روپوش در اختیار دید عمومی مردان است، که همه جا و همیشه و بدون هزینه اثر سوء خود را می‌بخشد.

یزید بن معاویه برای منهدم کردن اسلام، چنین نقشه‌هایی در سر داشت، او می‌خواست اسلام راستین که آئین الهی و قرآنی و ضامن تکامل و سعادت حقیقی است نابود شود و فقط یک نوع مراسم قشری و سطحی و ظاهری باقی مانده و او هم خلیفه و ولیّ امر مسلمینِ آن باشد.

یزید بن معاویه از اول نقشه بی‌حجاب کردن زنان را کشیده بود و برای عملی کردن آن از اهل بیت پیامبر (ص) شروع کرد.

فاطمه صغری دختر امام حسین (ع)، روز عاشورا پس از غارت کردن لشکر می‌گوید:

دیدم‏‎‌ عمه‌ام زینب سلام الله علیها بالای سرم گریه می‌کند، گفتم:

«یا عمّتاه! هل مِن خرقه استتر بها رأسی عن اعین النظّار؟ فقالت: یا بنتاه! وعمّتک مثلک، فرأیتُ رأسها مکشوفه».

یعنی: «ای عمّه! آیا پوشش پارچه‌ای هست که سرم را از نگاه نامحرمان بپوشانم؟ جواب داد: دختر جان! عمّه‌ات نیز همانند تو است، پس دیدم سر او هم مکشوف و برهنه است».(۱۳)

شیخ مفید از حمید بن مسلم نقل می‌کند که:

«فسألته النسوهُ أن یسترجع ما ا خذ منهنّ لیستترنّ به».

یعنی: «زنانِ امام حسین (ع)(گریه کنان در مقابل عمر بن سعد) درخواست کردند که: لشگر پوشش‌های غارت شده را برگردانند تا خود را مستور کنند، و عمر بن سعد نیز دستوری داد ولی کسی آن را عمل نکرد».(۱۴)

سید ابن طاووس در کتاب «الملهوف» چنین نقل می‌کند:

«وحمل نسائه علی احلاس اقتاب الجمال بغیر وطاء مکشّفات الوجوه».

یعنی: «زنان امام حسین (ع) را (از کربلا) بر شتران سوار کردند در حالی که صورت‌هایشان مکشّفه و بدون پوشش بود».(۱۵)

این «کشفِ حجاب» از دختران پیامبر اکرم (ص) در واقعه کربلا مستقیماً زیر نظر و دستور یزید بن معاویه بود، و از این رو حضرت زینب (س) در مجلس یزید حضوراً نسبت این کار را به خود یزید داد و فرمود: «تو این کار را کردی» و یزید هم انکار نکرد.

«اَمِن العدل یا ابن الطلقاء! تخدیرک حرائرک وامائک وسوقک بنات رسول الله سبایا؟ قد هتکت ستورهنّ وابدیت وجوههنّ».

یعنی: «ای فرزند آزاد شدگان! (که جدّم پدرانت را از بند اسارت نجات داد؟)، آیا از عدالت است که اکنون تو زنان و کنیزان خود را در پشت پرده و پوشش حفظ کرده‌ای و دختران پیامبر را به اسارت، بدون پرده و حجاب با صورت‌های مکشوفه به اطراف شهره‌ها می‌گردانی؟».(۱۶)

خطبه‌های کوبنده اهل بیت خط و نقشه‌های یزید را خنثی کرد و یزید آن‌چنان رسوا و بی‌اعتبار و بی‌آبرو شد که حتّی خودش احساس خطر جدّی بر مُلک و سلطنت خویش نمود، لذا اوّل ادّعا کرد که این کارها به دستور عبیدالله بن زیاد بوده و خودش را تبرئه کرد، وبعداً شروع به دلجویی و اظهار محبّت به اهل بیت (ع) نموده و حتّی مجلس عزائی در دمشق به درخواست اهل بیت (ع) برای امام حسین (ع) برپا شد و بالأخره نقشه و طرحِ بی حجابی او به همین جا خاتمه یافت.

۹-سوره اسراء آیه۶۰.

۱۰-ابن جریر، عن سهل بن سعد: رأی رسول الله (ص) بنی فلان ینزون علی منبره نزو القرده فساءه ذلک فما استجمع ضاحکاً حتی مات وانزل الله: وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِّلنَّاسِ.

– ابن ابی حاتم، عن ابن عمر، عنهما: أنّ النبی (ص) قال: رایت ولد الحکم بن ابی العاص علی المنابر کأنّهم القرده وأنزل الله فی ذلک: وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَهَ الْمَلْعُونَهَ یعنی: الحکم وولده.

– ابن ابی حاتم، عن یعلی بن مرّه، قال: قال رسول الله (ص) اریت بنی امیّه علی منابر الارض وسیملکونکم فتجدونهم اربا سوء واهتمّ رسول الله (ص) لذلک، فانزل الله: وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِّلنَّاسِ.

– ابن مردویه، عن الحسین بن علی (ع)، عنهما، أنّ رسول الله (ص) اصبح وهو مهموم، فقیل: ما لَکَ یا رسول الله؟! قال: انّی اریت فی المنام کأنّ بنی امیّه یتعاورون منبری هذا، فقیل: یا رسول الله! لا تهتمّ فإنّها دنیا تنالهم فانزل الله: وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤیَا الَّتِی أَرَیْنَاکَ إِلاَّ فِتْنَهً لِّلنَّاسِ.

ر.ک: «الدرّ المنثور» جلال الدّین سیوطی ج۴/ص۱۹۱، «المیزان» علامه طباطبائی: ج۱۳/ ص۱۴۹.

۱۱-ر.ک: «شرح الاخبار» قاضی نعمان مغربی: ج۳/ص۲۵۲، «الاحتجاج» شیخ طبرسی: ج۲/ص۳۴، «الغدیر» علامه امینی: ج۳/ص۲۶۱و ج۱۱/ص۱۴، «تاریخ طبری»: ج۸/ص۱۸۸.

۱۲-ر.ک: «ناسخ التواریخ» مرحوم سپهر: ج۶/ص۳۵۷، «بحار الانوار» علاّمه مجلسی: ج۵/ص۱۳۴، «احتجاج» شیخ طبرسی: ج۲/ص۳۵.

۱۳-ر.ک: «بحار الانوار»: ج۴۵/ص۶۱.

۱۴-ر.ک: «بحار الانوار»: ج۴۵/ص۶۱.

۱۵-ر.ک: «بحار الانوار»: ج۴۵/ص۱۰۷.

۱۶-ر.ک: «ناسخ التواریخ» مرحوم سپهر: ج۶/ص۳۵۷، «بحار الانوار» علامّه مجلسی: ج۴۵/ص۱۳۴، «احتجاج» شیخ طبرسی: ج۲/ص۳۵.

همچنین ببینید

معرفی کتاب «حماسه عفاف و حجاب»

مقدمه: کتاب «حماسه عفاف و حجاب» به تحلیل روانشاسی-اجتماعی مسئله حجاب و بدحجابی می‌پردازد. این ...

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *