حفظ عفت مرد و زن لازم است و هیچ کس بینیاز از عفت نیست. عفت هم عنصر درونی دارد و هم نمود بیرونی. عناصر تشکیل دهنده عفت عبارتند از:
- عقل
هر اندازه عقل انسان فعالتر و شکوفاتر شده باشد عفت انسان بیشتر خواد شد. البته عوامل دیگری هم در کنار عقل لازم است ولی عقل یکی از عناصر لازم برای عفیف بودن است.
- حیا
حیا و شرم نیرویی است که انسان را از بروز طاغیانه و خودخواهانه و لئیمانه جلوگیری مینماید. حیا نیرویی است که مانع خروج انسان از دایره انسانیت میشود. هر اندازه عقل انسان قویتر و بزرگتر باشد حیای انسان نیز بیشتر میشود. انسان جاهل و لئیم بهره چندانی از حیا ندارد. البته منظور از جهل در اینجا جهل در برابر عقل است نه علم چرا که عقل با علم با هم متفاوتند.
- سلامت شخصیت درونی
یکی از عوامل بیعفتی ضربه خوردن به شخصیت درونی انسان خصوصاً در ایام کودکی است. کودکی که با کمبود عواطف روحی بزرگ میشود، سلامت شخصیت خود را از دست میدهد. اما کسی که با روحی آرام و بدون کمبود بزرگ میشود، چنین شخصی بیشتر اهل عفت خواهد بود. انسان اگر سلامت روحی داشته باشد، عفت طلب است، زیرا روح سالم به طور تکوینی متقاضی عفت است.
نمود بیرونی عفت نیز گوناگون است و هر عضوی عفت مخصوص به خود را میطلبد. عضو عفیف، زیبا و مؤدب بروز میکند. یکی از نشانههای عفیف، پوشش و حجاب است. زن عفیف، یعنی زنی که عناصر روحی و درونی عفت را داراست، به حکم روح عفیفهاش، نمیپسندد که بدن خود را عریان کرده، این چنین در اجتماع حاضر شود. چه چیز باعث میشود که انسان لخت مادرزاد بیرون نیاید؟ حیا و شرم انسان. کمتر کسی است که این درجه از حیا را نداشته باشد که لخت بیرون بیاید. حال بدحجابی و تبرج نیز برای زنان عفیف و عاقل سخت و دشوار است و روح عفیف آنها اجازه تبرج را به آنها نمیدهد. یک انسان اگر لخت بیرون بیاید شرم میکند ولی دیگری اگر نیمه عریان هم بیرون بیاید شرم میکند و دیگری اگر بدون پوشش کامل بیرون بیاید و بدحجاب باشد، شرم میکند. جهان امروز شرم و عفت خود را از دست داده است زیرا روح سالم و باحیا و روح عاقل و خردمند را از دست داده است. انسان وقتی از درون ببازد از بیرون هم بازنده خواهد شد.
برگرفته از کتاب «حماسه عفاف و حجاب» که به تحلیل روانشاسی-اجتماعی مسئله حجاب و بدحجابی میپردازد. این کتاب که اثر آقای عبدالمجید دشتی به همراه ۲۰۰ سؤال بوسیله انتشارات کریمه اهل بیت (ع) نشر یافته است.