«تبیان» عنوان کلی مجموعه آثاری است که در هر مجلّد آن مواضع و رهنمودهای حضرت امام خمینی (رحمه الله) درباره موضوعی خاص گردآوری و منتشر شده است.
دفتر هشتم این سلسله انتشارات به جایگاه زن در اندیشه امام خمینی رحمه الله میپردازد. حضرت امام (ره)، که خود از نزدیک برداشتهای متحجّرانه از جایگاه زن به عنوان «ضعیفه» و عیال محبوس در اندرونی را شاهد بود، و از سوی دیگر، با تیزبینی خاص خود، نقش زن فریبا و ملعبه شاه و استعمار در ابتذال و فساد و از خودبیگانگی و خودباختگی جوامع مسلمان را به خوبی حس کرده بود، با سود جستن از کوثر زلال معارف اسلام ناب محمّدی و تعمّق و تأمّل مجتهدانه در میراث گرانقدر سنّت نبوی و تعالیم ائمّه اطهار علیهم السلام از موضع مرجع تقلیدی روشن ضمیر و مبارز به چنان درک درستی از نقش و مسئولیت زن دست یافت که تجلّی و بروز آن را در احیای هویّت زن مسلمان در انقلاب اسلامی شاهدیم.
این کتاب که حاصل همکاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام و اداره کل مراکز و روابط فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (واحد امور فرهنگی خواهران) است، فرمایشات حضرت امام (ره) درباره مسائل مربوط به زن را در بر دارد. واحد امور خواهران در سال ۱۳۶۵ نیز کتابی با عنوان “سیمای زن در کلام امام خمینی” در این باب تدوین نموده است امتیاز اثر فعلی بر کتاب پیش افزودن سخنان حضرتش تا واپسین روزهای پر ثمر حیات و همچنین مطالبی است که از کتابهایی چون آداب الصلوه، طلب و اراده، جلوه های رحمانی، ولایت فقیه، کشف الاسرار و استفتائات امام و برخی اسناد منتشر نشده موجود در موسسه استخراج شده است. کتاب دارای شش فصل میباشد.
فصل اول شامل سخنان حضرت امام (ره) درباره زنان بزرگ عالم: حضرت زهرا (س)، حضرت خدیجه (س)، حضرت زینب (س) و حضرت مریم (س) است. پیامهای امام به مناسبت روز زن نیز در این فصل گردآوری شده است تا تصویر امام از “اسوه کامل زن” را بیانگر باشد:
“یک زن به دنیا آمد که تمام هویت انسانی در او جلوه گر است.”
فصل دوم به مقام و حقوق زن، فعالیتهای اجتماعی و سیاسی، تعلیم و تعلم و آزادی زن پرداخته است تا حقوق و وظایف زن را از نظر امام تبیین نماید.
از جمله مقام و آزادی زن از نظر اسلام را چنین اعلام می دارند:
“اسلام زن را مثل مرد در همؤ شوون، همانطوری که مرد دخالت دارد، زن هم دخالت دارد … زنها مقام کرامت دارند. زنها اختیار دارند، همانطوری که مردها اختیار دارند.”
فصل سوم اختصاص به نقش زن در تربیت انسانها دارد:
“مردها در دامن شما بزرگ شدند. شما تربیت کننده مردها هستید، قدر خودتان را بدانید اسلام قدر شما را می داند.
“از شماست که مردان و زنان بزرگ تربیت می شود. در دامن شما مردان و بانوان بزرگ تربیت می شود.”
و به تبع آن بر علوّ مقام مادر در آئین اسلام تاکید می نمایند:
“یک شب مادر نسبت به فرزندش از سالها عمر پدر متعهد ارزنده تر است. تجسم عطوفت و رحمت در دیدگاه نورانی مادر، بارقه رحمت و عطوفت رب العالمین است.”
فصل چهارم به نقش پیشتازی زنان در پیروزی انقلاب پرداخته است.
فصل پنجم کتاب اختصاص به وجوب دفاع از اسلام و مملکت اسلامی برای زنان، آموزش نظامی زنان، فداکاریهای زنان در دفاع مقدس و پشتیبانی از رزمندگان دارد:
“بر هر مردی، بر هر زنی، بر هر کوچک و بزرگی جزء واجبات است دفاع از اسلام، دفاع از کشور اسلامی، … آن چیزی که محل حرف است قضیه جهاد اولی است آن بر زن واجب نیست.”
در آخرین بخش کتاب جنایات و نقشههای استعمار و رژیم پهلوی درباره زنان از زبان امام بیان شده است.
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی در سال ۱۳۹۰ اقدام به نشر این مجموعه فاخر نمود.