شیوه مؤثر دیگر در نهادینه کردن حجاب و عفاف بین فرزندان، روش الگویی است. در این روش، فرد از فرد یا افراد دیگر به عنوان سرمشق و الگو استفاده میکند و تحت تأثیر مشاهده رفتار دیگران پیروی نموده و خود را با آنان همساز میکند. بنابراین میتوان گفت: «اگلوی پیروی عینی و مشهود از یک اندیشه و عمل در جنبههای گوناگون، جهت رسیدن به کمال است». غریزه تقلید یکی از غرایز نیرومند و ریشهدار در انسان است. به برکت وجود همین غریزه است که کودک بسیاری از رسوم زندگی، آداب معاشرت، غذاخوردن، لباس پوشیدن، طرز تکلم، ادای کلمات و جملهها را از پدر و مادر و سایر معاشران فرا میگیرد و به کار میبندد. چشم و گوش کودکان و نوجوانان و جوانان چون دریچهای باز است، میبینند و میشنودند و ذهنشان چون آینهای است که رفتارهای والدین را تقلید میکنند و الگوهای عملیای را که خانواده ارائه میدهد مانند نحوه پوشش و حجاب مادر یا پدر، تأثیر عمیقی بر رفتار کودک دارد و در واقع پدر و مادر با ارائه اعمال و رفتار مناسب و به شکل غیرکلامی ارزشها و هنجارهای سالم را از همان ابتدا در شخصیت کودک ایجاد میکنند که هر چیزی در آن منعکس میشود. بنابراین والدین میتوانند فعالیتها و رفتارهای دینی و مذهبی خود را به گونهای هماهنگ کنند که فرزندان متوجه شوند و الگوی ذهنی آنان را در انجام این امور شکل دهند.
کودک، مقلد خوبی است و به آسانی و بدون هیچگونه زحمت و مشقتی تنها از راه تقلید میآموزد. او میبیند، میشنود و پس از مدتی تکرار میکند. برخی پژوهشها نشان دادهاند از سنین تشخیص یعنی حدود شش سالگی، پسران از پدران تقلید میکنند و دختران از مادران و این تقلید در آنان ناآگاهانه است. کودک در مسیر رشد، از افراد بسیاری الگو میپذیرد و تحت تأثیر دیدهها و شنیدههای بسیاری است. همه اطرافیان به گونهای در او اثر میگذارند و مدل و الگوی کودک هستند، ولی والدین از همه آنها مهمتر و مؤثرترند.
و این اهمیت و تأثیر در کودکان تا سنین نوجوانی همچنان تداوم دارد. بر این اساس، وظیفه والدین در این دوران بسیار سنگین است و باید به فرزندان فرصت بدهند تا از اخلاق و رفتار خوب خود بهرهمند گردند.
برگرفته از مقاله محمد خجسته در فصلنامه جبهه فرهنگی حجاب و عفاف – شماره اول – بهار ۱۳۹۵٫